Het Openbaar Ministerie (OM) gaat bekijken hoe en of zij de strafzaak tegen de Jehovah's Getuigen kunnen voortzetten. Aanleiding is de uitspraak van de meervoudige kamer van de rechtbank in Overijssel. Die besliste op 30 september dat een deel van de eerder in beslag genomen materialen buiten het onderzoek moeten blijven.

De politie deed op 19 november 2018 een inval bij diverse locaties van de Jehovah's Getuigen, waaronder het hoofdkantoor in Emmen. De actie werd op touw gezet vanwege vermeend seksueel misbruik en de afwikkeling middels de interne rechtsgang van de Jehovah's. Tijdens de inval werden er maar liefst 15 miljoen bestanden in beslag genomen.

Verschoningsrecht

De geloofsgemeenschap protesteerde luidkeels tegen de inbeslagname. Volgens hen valt de meegenomen documentatie onder het verschoningsrecht. Dat betekent dat alles wat onder het kopje 'pastorale zorg' of 'religieuze hulpverlening' valt, mag niet meegewogen worden in het onderzoek. Ouderlingen die dusdanig nauw betrokken zijn bij anderen kunnen daarom in dergelijke gevallen als een geestelijke worden beschouwd. Ze vallen daarmee onder dat recht.

Het OM en de Jehovah's Getuigen hebben in de afgelopen jaren flink gebakkeleid of dit opgaat voor de inbeslagname. De meervoudige kamer in Overijssel heeft nu beslist dat alle door de Jehovah's Getuigen aangemerkte documenten (dus die volgens hen vallen onder het verschoningsrecht) niet meer mogen worden genomen in het onderzoek. De stukken waarbij dat niet het geval is, mag het OM gewoon gebruiken. De rechtbank tikte het OM met dat besluit wel op de vingers. Ze zijn er niet in geslaagd om de 15 miljoen documenten 'op een inzichtelijke wijze' te presenteren.

Vernietigd

De Jehovah's Getuigen zijn blij met de uitspraak van de rechtbank. "Wij zijn blij dat de rechtbank heeft bevestigd dat het Openbaar Ministerie onwettig heeft gehandeld en dat ouderlingen van Jehovah's Getuigen het recht hebben op een soortgelijke behandeling als geestelijken van andere religies in Nederland", laat woordvoerder Michael van Ling weten.

Volgens de geloofsgemeenschap is hiermee in de eerste plaats erkend dat de zoekactie in hun locaties nooit op deze wijze had mogen plaatsvinden. De verwachting is dat alle in beslag genomen stukken worden teruggeven of vernietigd.

'Per individueel geval bekijken'

Persvoorlichter Tineke Zwart van het Openbaar Ministerie Oost-Nederland laat weten dat het OM nog gaat bekijken welke invloed de uitspraak heeft op het verdere onderzoek. Wel plaatst zij enkele kanttekeningen bij de uitspraak.

"De hoge raad zegt hierover dat niet in alle gevallen er per se sprake hoeft of kan zijn van het beroep op verschoningsrecht. Dat moet echt per individueel geval bekeken worden", stelt Zwart.

Beslissing

Een deel van de 15 miljoen stukken zou in dat geval wel mee kunnen tellen als bewijsmateriaal. Maar welke stukken dat precies zijn moet nader bekeken worden, verklaart Zwart. "Ik durf er geen uitspraak te doen over hoeveel bestanden er precies terug moeten en wat nader onderzocht moet worden."

Hoeveel tijd het OM hiervoor denkt nodig te hebben, kan ze ook niet aangeven. De vraag is daarnaast of de strafzaak uiteindelijk voortgezet kan worden zonder de afgevallen stukken. "Daar gaan we nog een beslissing over nemen", besluit ze.