De twee pronkstukken voor de nieuwe tentoonstelling van Het Stedelijk Museum Coevorden zijn binnen. De tentoonstelling Mijndert & Karel - Helden van Coevorden gaat over de twee mannen die 350 jaar geleden Coevorden hebben bevrijd van Bommen Berend. De binnengekomen werken zijn van Karel Rabenhaupt en zijn vrouw Dorothea Recke von der Horst.

De twee niet eerder vertoonde werken komen uit de privécollectie van het adellijke echtpaar Von Gemmingen uit Fränkisch-Crumbach. Zij zijn verre familie van de vrouw van Rabenhaupt. Ook bewoont de familie Von Gemmingen al eeuwen het landhuis dat ooit van Rabenhaupt is geweest.

“De portretten hebben al die eeuwen in het landhuis gehangen”, vertelt Rik Klaucke, directeur en conservator van het Stedelijk Museum Coevorden. “Het is echt uniek dat wij ze nu in ons Museum mogen tentoonstellen.”

Verhaal gaat verder na de video.

Geluk voor het museum

Het Stedelijk kwam voor het eerst in contact met het echtpaar Von Gemmingen in 2020. Zij brachten toen een boekje, geschreven in 1675 over Rabenhaupt naar de gemeente Coevorden. Het boekje trof het echtpaar aan in de huisbibliotheek in het landhuis.

Rik Klaucke is vorig jaar aangetreden als nieuwe directeur van het Stedelijk. Hij raakte geïnspireerd na het horen van het verhaal over het boekje. “We waren druk bezig met werken aanvragen voor de tentoonstelling, onder andere bij het Drents Archief en Amsterdam Museum. Maar na het horen over de familie Von Gemmingen dacht ik meteen: wat als zij nou kunst hebben van Rabenhaupt?”, vertelt de directeur.

Hij trok de stoute schoenen aan en zocht contact met de Von Gemmingens. Het museum had geluk, want in het landhuis hangen portretten van familieleden die vele generaties teruggaan. Zo ook Rabenhaupt en zijn vrouw.

Bratwurst en Pieter Aertsen

Twee medewerkers van het Stedelijk mochten naar Duitsland om de adellijke familie te bezoeken en de schilderijen te halen. Ze beleefden een avontuur die ze nooit zullen vergeten.

Foto: Jolanda en Melissa verwelkomd door de familie Von Gemmingen.

Melissa Luisman is medewerker marketing en educatie bij het Stedelijk Museum Coevorden. Zij is één van de medewerkers die de werken ging halen. “Ik ben een echte geschiedenis fanaat en wanneer je je dan beseft dat je in het huis loopt van Rabenhaupt en praat met zijn familie, die daar nog altijd woont. Dat is gewoon … wauw”, vertelt zij nog steeds enthousiast.

Door het hele hele landhuis van de familie Von Gemmingen hangen prachtige schilderijen volgens Jolanda Anbergen. Zij is vrijwilliger en Duitse tolk bij het museum en was de andere persoon die mee was naar Duitsland om de schilderijen te halen.

“Het landhuis heeft zoveel kamers en zoveel gangen en overal hangt of staat kunst. Ook de tuin staat vol beelden. Ook liet de familie een boek zien uit de veertiende eeuw”, vertelt Anbergen, nog steeds vol verbazing. “Voor hen is het de normaalste zaak van de wereld dat ze dat in huis hebben.”

Luisman vult aan: “We mochten met ze mee eten. De familie Von Gemmingen heeft ons ontzettend fijn verwelkomd. Maar toen ik mijn bratwurst en kartoffelsalat opat, werd er verteld dat achter mij een portret van de schilder Pieter Aertsen hangt”, aldus een nog steeds verbaasde Luisman. “Het schilderij hangt in dezelfde kamer waar de bratwurst gebakken was. Ik viel bijna van mijn stoel.” Het blijkt om een portret te gaan uit de zestiende eeuw, die de familie jarenlang heeft uitgeleend aan het Rijksmuseum en daar jaren heeft gehangen.

Kennis van generatie op generatie overgedragen

De familie leeft met deze kunst en weet er daarom erg veel vanaf volgens Anbergen. “De schilderijen hangen ook in een volgorde van jaren, zodat ze in een route alle verhalen kunnen vertellen over de schilderijen door het gebouw heen”, aldus Luisman. De kennis is van generatie op generatie overgedragen.

Zo heeft Anbergen van mevrouw Von Gemmingen geleerd dat het hondje op de schoot van het portret van Dorothea Recke von der Horst gehouden werd om luizen te eten. “Ja het is een beetje onsmakelijk, maar volgens mevrouw Von Gemmingen was dat vroeger de functie van schoothondjes.”

En zo is er veel meer informatie meegekomen met de schilderijen volgens Anbergen. “Ze hebben ons zoveel verteld, ik ga vandaag nog alles opschrijven voordat ik het vergeet”, aldus de vrijwilligster.

Foto: Een leven en landhuis vol kunst.

Schilder en jaartal onbekend

Doordat de portretten niet eerder het huis verlaten hebben, is er ook veel onbekend over de schilderijen. Zo zijn de kunstenaars die het hebben geschilderd onbekend en ook het jaartal wanneer de schilderijen geschilderd zijn, is onbekend.

“Daarom hebben wij met deze adellijke familie afgesproken dat wij als tegenprestatie met kunsthistorici en andere deskundigen deze schilderijen gaan onderzoeken”, legt de directeur uit. "We zijn zelf ook zeer benieuwd waar we allemaal achter gaan komen.”

Vanuit het museum wil men voor het begin van de nieuwe tentoonstelling zoveel mogelijk te weten komen over de twee schilderijen. Mijndert en Karel - Helden van Coevorden is te zien van 9 april tot 27 september in het Stedelijk Museum van Coevorden.