Een trigger om alcohol en drugs te gebruiken en voor verslaafden een uitdagende tijd. Zo omschreef de GGD haar vrees voor de mogelijke gevolgen van corona. Verveling, onzekerheid en eenzaamheid kunnen aanzet geven voor mensen om (weer) te gaan gebruiken. Was die ongerustheid terecht voor wat betreft Drenthe? Volgens preventiespecialist Rob Otten van Verslavingszorg Noord-Nederland (VNN) liep het aantal aanmeldingen omhoog, maar geeft dat geen reden tot grote zorgen.

Hij erkent dat de cijfers van de laatste drie jaar hier en daar een klim laten zien. Bij verdovende middelen is er tussen 2019 en 2020 sprake van een stijging: softdrugs gaat van 298 naar 344 aanmeldingen, harddrugs steeg van 536 naar 597. Wat betreft alcohol schommelde het aantal aanmeldingen van 2018 tot en met 2020 tussen de 950 en 975 aanmeldingen.

Achtertuin

Speelt het virus hier een rol en geeft dit aanzet tot ongerustheid? Otten vindt van niet. "Het gebruik is niet omhoog gegaan vanwege corona. Nee, het gebruik is door het virus juist meer opgevallen. Met meer aanmeldingen tot gevolg." Kroegen waren dicht en festivals gingen niet door, legt hij uit. "Normaliter de plekken waar alcohol en drugs meer genuttigd wordt dan elders. Een jongere die voornamelijk op het schoolplein blowde, moest het nu doen met de achtertuin van zijn ouders.

Door het sluiten van de horeca, werd er thuis meer gedronken. "Voor familie en vrienden viel het gebruik daarom eerder op, waardoor er sneller aan de bel werd getrokken." Otten beschouwt het als een van de twijfelachtige voordelen van de covid-pandemie.

Binnen de gehele provincie gaan de problemen met drugs, alcohol en tabak in gelijke mate op. Geen enkele gemeente staat te boek als uitschieter. "Er zijn slechts lokale verschilletjes van een paar procent. In Emmen wordt bijvoorbeeld iets meer cocaïne dan elders gebruikt, terwijl daar het lachgas minder in trek was dan in de rest van de provincie."

GHB serieus probleem

Wat de Drentse jeugd betreft valt het gebruik mee, haalt Otten een onderzoek van de GGD aan. Niet meer dan vier procent heeft gebruikt in de afgelopen maand, volgens hun laatste onderzoek. Volgens Otten kan er vanuit worden gegaan dat dat aantal in de voorgaande maanden hetzelfde is geweest. Ecstasy en lachgas zijn het meest in trek.

Een serieus probleem vormt het gebruik van GHB. "Je kunt spreken van sterk lokale verschillen. Waar in een plaats sprake is van een brandhaard, is er bij een dorp dat een paar kilometer verderop ligt niets aan de hand." De populariteit van GHB is wel iets afgezwakt, merkt Otten op.

Wat hem wel opvalt is dat het gebruik van drugs meer genormaliseerd is geraakt. "De sociale acceptatie is toegenomen, het gebeurt minder stiekem. Het onderscheid tussen een biertje en een pilletje is afgenomen. Vroeger ging je naar het toilet om een lijntje coke te snuiven, nu kun je het bij wijze van spreken vanaf de bar doen."

Ook ziet hij dat de prijzen van drugs afgenomen. Voor ecstasypil betaalde je in de jaren zeventig al gauw 25 gulden, tegenwoordig vier euro. Dankzij internet en social media is er gemakkelijke aan te komen dan ooit.

Rode vlaggen

Vreemd genoeg hebben deze twee trends niet geleid tot een noemenswaardige stijging van het gebruik, zegt Otten. "Er is niet veel verschil met de situatie van 20, 25 jaar geleden." Otten kan er zijn vinger ook niet helemaal achter krijgen, zegt hij. "Via de digitale snelweg stuit je ook sneller op de gezondheidsrisico's. Dus de rode vlaggen krijg je gratis bij."

Filmpjes van jongeren onder invloed op onder meer Youtube of Dumpert zijn er ook volop. Social shamen, het schrikt kennelijk af, vermoedt Otten.

Alcohol een groter probleem

De preventiefunctionaris vindt overigens dat overmatig alcoholgebruik een veel groter probleem vormt. "Wel tien keer zo omvangrijk en bovendien veel schadelijker voor de gezondheid. Alleen valt het minder op, ook omdat alcohol domweg legaal is."

Het naleven van de 18 plus regeling in de horeca (niet schenken aan minderjarige jongeren) wordt in zijn ogen nog onvoldoende nageleefd. "Er wordt te weinig gehandhaafd. Ik weet het, er zijn te weinig agenten en boa's voorhanden. Maar ik zou graag zien dat er meer op werd ingezet." Hoe vroeger je met drugs of alcohol begint, des te verslavingsgevoeliger je op latere leeftijd bent. "Ik pleit daarom op langer termijn voor het verhogen van de leeftijd voor alcoholconsumptie."