Gebrek aan leiderschap, oplopende wachtlijsten en onduidelijkheid over de aansturing vanuit de gemeente. Het onafhankelijke Expertisecentrum van de gemeente Emmen trekt pittige conclusies over het functioneren van vier jaar Stichting de Toegang.

Dit platform werd in 2016 door de gemeente als onafhankelijk platform in het leven geroepen om alle zorgaanvragen binnen de gemeente te beoordelen. Na afweging van De Toegang beslist de gemeente vervolgens of de zorg ook daadwerkelijk wordt toegewezen. Voor deze constructie werd gekozen nadat het rijk een jaar daarvoor de verantwoordelijkheid voor (jeugd)zorg, werk en inkomen overhevelde naar de gemeenten.

Achterstanden

In 2018 kwam het platform herhaaldelijk negatief in het nieuws omdat het niet goed functioneerde. De adviezen waren niet goed onderbouwd en de bereikbaarheid was ook onder de maat. Het hoge verzuim en de vele wisselingen onder het personeel maakten zaken er ook niet beter op. Het gevolg was dat er achterstanden ontstonden.

Toenmalig directeur Karin Stiksma stapte in datzelfde jaar op nadat het vertrouwen in haar werd opgezegd, opvolger Henk Berends nam het stokje over.

Heeft de organisatie alle pijnpunten kunnen wegwerken? Daar laten de onderzoekers zich weifelend over uit. Inwoners worden weliswaar geholpen en uit onderzoek blijkt dat ze positief zijn over de dienstverlening. Aan de andere kant zijn er opnieuw wachtlijsten ontstaan. Ook de aanvragen worden niet op tijd afgehandeld.

Tandvlees

Volgens directeur Henk Berends van de stichting schuilt het probleem mede in de ontstane wachtlijsten binnen het gehele zorglandschap. "Nadat wij een advies hebben aangedragen, behoren cliënten te worden ondergebracht bij een zorgpartij. Deze instanties hebben echter ook met wachtlijsten te maken. Oplopend van een paar maanden tot soms wel een jaar."

Tot die tijd blijft de cliënt onder de regie van De Toegang. De wachtlijst bij De Toegang is inmiddels opgelopen tot tachtig. "Sommige van onze medewerkers hebben door die toegenomen werkdruk heel lang op hun tandvlees moeten lopen. Het verzuim is iets toegenomen, maar het is wel een zorgelijke ontwikkeling."

Het aantal medewerkers (80, waarvan 65 in vaste dienst) schiet in capaciteit eigenlijk tekort, constateert Berends. Meer handjes zouden welkom zijn, maar een oplossing is voorlopig nog niet voorhanden. "In samenwerking met de gemeente en de zorgaanbieders kijken we momenteel naar een oplossing."

Leiderschap

De onderzoekers kraken ook enkele kritische noten over het management van De Toegang. "Een organisatie die nog niet taakvolwassen is vraagt stevig leiderschap, een duidelijke koers en ambitie, een proactieve houding van het management en een betrokken leiding die medewerkers steunt als ze in een lastige situatie geraken. Dat wordt nu onvoldoende gevoeld door medewerkers van De Toegang. Ook de gemeente constateert een gebrek aan leiderschap", aldus het rapport. Het bestuur zou verder te weinig grip hebben op de organisatie.

Berends zegt zich niet in deze kritiek te herkennen. "Maar dat betekent niet dat we blind zijn." Zelf bestempelt hij het onderzoek als 'gedateerd'. "Alle interviews en enquêtes werden ongeveer een jaar geleden gehouden. We zouden wel een erg luie organisatie zijn, als we in de tussentijd niets deden. Er zijn inmiddels al flink wat verbeterstappen gezet."

Rol gemeente

De kritiek in het onderzoek richt zich ook op de gemeente. Die zou in zijn rol als opdrachtgever niet duidelijk genoeg aangeven aan welke zaken De Toegang voorrang moet geven. Ook is het onduidelijk waar de organisatie precies op afgerekend wordt. "De gemeente zorgt in haar rol van regievoerder te weinig voor de uitlijning van de totale opgave in het sociaal domein", aldus de onderzoekers. Wel is enige mildheid op zijn plaats. "Het blijkt voor nagenoeg alle gemeenten een moeilijke opgave om de zorg- en ondersteuningsvraag goed te organiseren."

Geen rigoureuze veranderingen

De gemeente laat in een schriftelijke reactie op het rapport weten dat de uitkomst niet aanzet tot 'rigoureuze veranderingen, slechts voor de hand liggende wijzigingen'. "Zoals is aangegeven zijn er stappen gezet maar we zijn er nog niet", schrijft de gemeente. "Om die reden voeren we momenteel gesprekken met De Toegang over de voortgang."

Het rapport wordt vanavond besproken tijdens de gemeenteraadsvergadering.