Frans Banninck Coqc van de Nachtwacht, Titus en het Joodse bruidje. Zien we deze beroemde figuren die voorkomen op de schilderijen van Rembrandt straks terug op een enorm doek? In Emmen wil de groep amateurschilders die al eerder de Nachtwacht van de grote meester naschilderden zich de komende drie jaar wijden aan deze monsterklus.

Eind 2020 voltooiden een groep van 35 tot 40 amateurschilders uit Emmen een replica van de Nachtwacht in de voormalige savannestal in het Rensenpark. Het gevaarte van vier meter hoog, vijf meter breed en 170 kilo zwaar werd in twee jaar tijd natuurgetrouw nagemaakt.

Tijdens het schilderwerk was de stal geopend voor publiek die op die manier de vorderingen konden aanschouwen. In de afgelopen twee jaar passeerden ruim 50.000 bezoekers het doek. “De komende jaren blijft de Nachtwacht op deze plek hangen”, laat artistiek leider Geert Joling weten.

Na alle bloed, zweet en tranen die er in zitten, is dat niet meer dan logisch, vindt hij. Aanvankelijk werd er nog aan gedacht om het doek elders op te hangen in Emmen. Zoals de Grote Kerk, Wildlands of het ziekenhuis. Tot 2025 blijft de Emmer Nachtwacht en inmiddels andere, kleinere kopieën van de doeken van Rembrandt (zoals het Joodse Bruidje en enkele zelfportretten) te zien in het park.

Eerbetoon

Naast het succes komt die beslissing ook voort uit het enthousiasme van de amateurschilders om een vervolg te geven aan hun project. En die hebben ze gevonden. “We gaan het werk de Legende van Rembrandt vervaardigen”, glimlacht projectleider Fokke Wester. Als die titel geen bel doet rinkelen, dan kan dat kloppen.

Het verhaal wil dat Rembrandt in 1668 nog een keer een meesterwerk vergelijkbaar met de Nachtwacht wilde maken. “Een kunstwerk waarin al zijn bestaande doeken nog eens aangehaald werden”, aldus Wester. “Een beetje een eerbetoon aan hemzelf en de schilderkunst uit de Gouden Eeuw, zeg maar.” Zo ver kwam het niet, want een jaar later overleed de grote meester.

Via Van Gogh naar Drenthe

Ruim honderd jaar later bezoekt Vincent van Gogh het Trippenhuis, de voorloper van het Rijksmuseum om de Nachtwacht en het Joodse Bruidje te bewonderen. Een van de suppoosten, wiens voorvader een leerling van Rembrandt zou zijn, zoiu hem daar het verhaal over de legende hebben verteld, die het op zijn beurt weer doorvertelde aan de koster van het kerkje in Zweeloo.

Want Van Gogh verbleef in 1883 enkele maanden in Drenthe. Wester: “Die koster sprak de dominee van de kerk in Emmen er weer over, die hier een notitie van zou hebben gemaakt. Die verdwijnt voor honderd jaar in het archief van de kerk."

Bijna een eeuw later wordt het oude archief van de kerk op- en uitgeruimd. Allesverzamelaar Jans Brands uit Nieuw-Dordrecht voegde daarbij het een en ander toe aan zijn eigen collectie.

Jans Brands

Het verhaal belandt bij de Nachtwacht van Emmen als in het voorjaar van 2019 een ouder heerschap tijdens een bezoek dit verhaal verteld aan Wester. “Hij had bij Brands ongeveer twintig of dertig jaar geleden het kerkarchief opgeruimd en was een brief van de dominee over Van Gogh en Rembrandt tegengekomen. Tijdens dat klusje zou het papiertje verloren zijn gegaan.”

Of het verhaal klopt, durft Wester niet met zekerheid te zeggen. “Het is lastig bepalen waar de waarheid eindigt en de fantasie begint.” Wel was het te mooi om te laten liggen. Bij de stichting ontstond zo het idee om het nooit gerealiseerde meesterwerk alsnog te schilderen.

Dus niet nabootsen maar aan de hand van een vermeend idee van de meester zelf een doek in elkaar zetten. “Ja, het lef he”, lacht Wester. “Maar het is een fantastisch spektakelstuk om te mogen maken.”

Drie jaar

De groep amateurschilders wil dit najaar beginnen met dit project. In totaal is er 58.000 euro voor nodig voor voornamelijk de huisvestings- en de materiaalkosten. Het geld zal via subsidies, donaties en sponsoring moeten worden verkregen.

Joling: “Het doek wordt net zo groot als de Nachtwacht. Net als met dat werk is het idee om weer 40 schilders een deel van het werk te laten vervaardigen.” Tijdens de productie is de savannestal ook weer geopend voor publiek. Joling en Wester verwachten drie jaar nodig te hebben.

Wat en wie er precies op komt te staan, is nog niet bekend. “Momenteel buigen we ons daar nog over. In de komende maanden verwachten we daar over uit te zijn.”

35 zelfportretten

Een tweede omvangrijk project die wordt ondernomen is het naschilderen van alle 35 zelfportretten van Vincent van Gogh. “De gemeente deed bij ons een voorzetje”, vertelt Wester. “In 2023 is het 140 jaar geleden dat hij onze provincie aandeed.”

Van zowel Van Gogh als van Rembrandt worden in de komende jaren nog meer nabootsingen gemaakt. De amateurschilders zijn van plan om voor deze projecten de kwast zo snel mogelijk weer op te pakken. “Dat hangt allemaal af hoe snel het coronavirus kan worden ingedamd.”