Wie oude kronieken leest, leert al snel dat namen zich weinig aantrekken van grenzen. Laar, Laer, Lare — ze duiken op als open plekken in het bos, als hofsteden, als burchten, en soms als ruïnes die slechts in woorden zijn blijven bestaan. Langs de Vecht en de Regge, waar water, macht en modder elkaar ontmoetten, lagen er zelfs twee die elkaar eeuwenlang zouden blijven achtervolgen in de geschiedschrijving.

In het jaar 1229 trok bisschop Wilbrand van Utrecht noordwaarts om orde op zaken te stellen. Rudolf van Coevorden had zich lang genoeg eigenmachtig gedragen en moest tot gehoorzaamheid worden gedwongen. De straf was hard en zichtbaar: zijn burchten moesten branden. Onder die kastelen bevond zich Lare, een versterkte plek nabij Ommen, gelegen tussen Regge en Vecht. De kronieken zijn kort maar onverbiddelijk: het kasteel werd verwoest, de muren neergehaald, het hout tot as herleid. Wat bleef was een naam — en een plek die later opnieuw bebouwd zou worden, rustiger ditmaal, meer hof dan vesting. Het Laar bij Ommen zou uitgroeien tot havezate en uiteindelijk tot een buitenplaats, waar het geweld slechts nog in het landschap te lezen viel.

Maar bijna tegelijk, iets verder stroomafwaarts en nét over de latere grens, lag nóg een Laar. Bij het huidige plaatsje Laar in de Grafschaft Bentheim stond eveneens een versterkt huis, een waterburcht aan de Vechte. Ook deze Gut Laar dook rond 1227 in de bronnen op — en ook hier was Rudolf van Coevorden niet ver weg. De bisschop van Utrecht liet ook dit Laar niet ongemoeid. Het werd verwoest, herbouwd, opnieuw betwist, en bleef eeuwenlang een speelbal van regionale machthebbers.

En zo gebeurde het dat twee verschillende plaatsen, beide Laar geheten, beide gelegen aan dezelfde rivier en beide betrokken bij dezelfde machtsstrijd, langzaam door elkaar gingen lopen in latere verhalen. Genealogen, kroniekschrijvers en nieuwsgierige lezers zagen een naam, herkenden een jaartal en trokken een lijn die er nooit was geweest.

De ene Laar werd een verstild landgoed bij Ommen, waar de grachten herinneringen bewaren. De andere bleef een riddergoed in Bentheim, met slechts bodemsporen als getuigen. Ze delen een naam, een rivier en een gewelddadige jeugd — maar geen identiteit.

Misschien is dat wel de ware aard van geschiedenis: niet alles laat zich netjes scheiden. Soms blijven er twee Laars bestaan, naast elkaar, verbonden door water en oorlog, en door de menselijke neiging om orde te willen scheppen waar ooit chaos heerste.

Lees hier meer: Jan levert je historische streken

Mystieke Verhalen van Zuidoost-Drenthe

Een Reis Door de Tijd. De geschiedenis van Zuidoost-Drenthe reikt ver terug in de tijd. Jan Veenstra uit Coevorden neemt je mee naar de oorsprong van deze regio, waar sporen van prehistorische nederzettingen en oude rituelen nog steeds voelbaar zijn. Van hunebedden tot grafheuvels, elke plek vertelt een verhaal dat weerspiegelt in de ziel van dit land. Elke woensdag lees je op zo34.nl een stukje uit de geschiedenis maar op zijn website vind je nog veel meer!