Geschreven door Marlous de Jong en Vincent Corjanus

De jongeren van het Industrieel Smalspoor Museum in Erica hebben de runner-up plaats behaald bij de Erfgoedvrijwilligersprijs 2025. Als Drentse finalist ontvingen zij een bedrag van 5.000 euro.

De feestelijke uitreiking was vrijdag 12 december in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Gouke Moes, reikte daar de cheques uit aan de winnende vrijwilligersteams. De hoofdprijs van 10.000 euro ging naar de toneelgroep van het Streekmuseum Goeree-Overflakkee. Het Industrieel Smalspoor Museum eindigde samen met Stichting Heerlijkheid Vijfheerenlanden als runner-up.

Vrijwilligers houden geschiedenis levend

Volgens de organisatie van de Erfgoedvrijwilligersprijs laat de jongerengroep van het Industrieel Smalspoor Museum duidelijk zien dat erfgoed leeft. De vrijwilligers combineren hun werkzaamheden met studie of werk en houden zich onder andere bezig met het opknappen van oude locomotieven, kiepkarren, munitiewagens en een rijdende kraan. Daarnaast geven de vrijwilligers rondleidingen en helpen ze regelmatig in de horeca van het museum. "Dankzij hun inzet blijft het industrieel erfgoed van Drenthe bewaard en toegankelijk voor toekomstige generaties," aldus de organisatie.

"Ze leggen de verhalen erachter vast, zodat zowel techniek als geschiedenis behouden blijven," licht de organisatie toe.

Rick Strijker, de woordvoerder van de jongerengroep, is trots op de prijs: "Het was een hele verrassing. Het is jammer dat we niet de eerste prijs hebben gewonnen, maar daar doe je niks aan." Afgelopen vrijdag heeft de groep het uitgebreid gevierd: "Iedereen was heel blij, het is de kroon op ons werk."

De Erfgoedvrijwilligersprijs

De Erfgoedvrijwilligersprijs is een initiatief van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en zet het werk van vrijwilligers in de erfgoedsector in het zonnetje. Tijdens de uitreiking sprak minister Moes zijn waardering uit voor hun inzet voor het behoud van gebouwen, objecten, kennis en ambachten.

De uitreiking wordt georganiseerd door Nederland Monumentenland en Stichting OPEN. Nederland Monumentenland brengt mensen en monumenten samen; Stichting OPEN is het samenwerkingsplatform van erfgoedhuizen in Nederland.

Prijzengeld en selectie

Van het prijzengeld mag de helft vrij worden besteed, bijvoorbeeld aan teamactiviteiten. De andere helft wordt ingezet om kennis te delen binnen het vrijwilligersnetwerk. "We zijn er nog niet over uit wat we met het geld gaan doen", laat Strijker weten.

In totaal waren er 125 inzendingen uit alle provincies. Daaruit werden twaalf finalisten gekozen, één per provincie. In november kon het publiek stemmen; deze stemmen telden voor vijftig procent mee. De andere helft van de beoordeling werd bepaald door een deskundige jury.

"Met ons toegewijde vrijwilligersteam werken we hard aan het in stand houden van het verhaal en materieel rondom de diverse toepassingen van het smalspoor binnen het culturele erfgoed", aldus het museum.

Geschiedenis

Het smalspoor in Zuidoost-Drenthe ontstond in 1850. Een paar Amsterdammers hadden een maatschappij opgericht om hoogveengebieden ten zuiden van Emmen te ontginnen. Ook in de omgeving van Erica werd veen gewonnen.

Het veennatuurgebied kreeg de naam Amsterdamsche Veld. Rond de eeuwwisseling werd het bedrijf overgenomen door de Griendtsveen Maatschappij.