De Slag bij Dalen – december 1813

Het was op een koude vrijdag in december, toen plots de noodklok luidde. De Fransen waren uit Coevorden opgerukt. Ze kwamen in dichte rijen over de weg naar Dalen, geweren glinsterend in het bleke winterlicht. Onze maire had nauwelijks tijd om te waarschuwen. Maar in een oogwenk stond het hele dorp op de been.

De mannen die wapens hadden, grepen hun geweren. De anderen pakten wat voorhanden was — hooivorken, bijlen, dorsvlegels. Zelfs de oude smid, met zijn verbrand gelaat, stapte naar buiten met een hamertje aan zijn riem. Niemand dacht aan vluchten. De Fransen kwamen eraan, en Dalen zou zich niet zonder slag gewonnen geven.

Vanuit het noorden naderde een kleine ruiterschaar van Kozakken, ruige mannen met bontmutsen en speren, gezonden om ons te helpen. Met niet meer dan vijftig waren ze, maar dapper en luidruchtig. Samen trokken we de vijand tegemoet. Het eerste schot klonk bij de es, vlak bij het huis van de molenaar.

Wat volgde, was een korte maar hevige strijd. De Fransen, verrast door ons verzet, lieten acht doden achter en sloegen op de vlucht. Twee van hen, een luitenant en een soldaat, gaven zich over. Dalen had gewonnen — voor even.

De volgende morgen kwamen ze terug, met meer manschappen. Ze hadden zich verschanst achter wallen en in de huizen langs de weg naar Coevorden. Het vuur was hevig. Kogels sloegen in de houten wanden, paarden steigerden, rook dreef over het veld. Maar ook ditmaal moesten de Fransen wijken.

Van alle kanten kwamen nu vrijwilligers. Uit Sleen, uit Beilen, zelfs van verder. De onder-prefect had gezorgd voor geweren, buskruit en lood. Kapitein Hendrik van den Hoij Kymmell, een man met grijs haar en een vaste blik, kreeg het bevel over de troepen. Wij, boeren en burgers, vormden onze rijen.

Op zondag kwamen de Fransen opnieuw. Het was alsof ze het dorp niet met rust konden laten. Hun schoten klonken als donder over de velden, maar wij hielden stand. Twee van hun mannen liepen over naar ons, en toen de avond viel, trokken ze zich weer terug naar de vesting.

Maandag werd er opnieuw gevochten. Een man uit Beilen sneuvelde. Zijn lichaam werd ’s avonds in stilte naar het dorp gedragen, op een boerenkar, terwijl de wind het vuur in de haarden deed flakkeren.

Dinsdag leek het rustig — te rustig. De Fransen gaven ons tijd om te ademen, maar bij het vallen van de avond kwamen ze weer. Met meer dan driehonderd man, ondersteund door tien stukken geschut. De aarde daverde. Wij trokken ons terug tot vóór Dalen, waar we opnieuw stelling namen.

Maar die nacht zagen we het vlammen: de Daler korenmolen stond in brand, gevolgd door de huizen ernaast. Een oranje gloed kleurde de hemel. De Fransen hadden hun wraak genomen.

Zo eindigde die week. De grond lag bezaaid met as, het dorp was geslagen, maar niet gebroken. En terwijl het vuur langzaam doofde in de nacht, wisten we dat de dagen van de Fransen geteld waren.

Lees hier meer: Jan levert je historische streken

Mystieke Verhalen van Zuidoost-Drenthe

Een Reis Door de Tijd. De geschiedenis van Zuidoost-Drenthe reikt ver terug in de tijd. Jan Veenstra uit Coevorden neemt je mee naar de oorsprong van deze regio, waar sporen van prehistorische nederzettingen en oude rituelen nog steeds voelbaar zijn. Van hunebedden tot grafheuvels, elke plek vertelt een verhaal dat weerspiegelt in de ziel van dit land. Elke woensdag lees je op zo34.nl een stukje uit de geschiedenis maar op zijn website vind je nog veel meer!