Taalpraat: Laaggeletterdheid, leesplezier en een goede start
Het is de Week van Lezen en Schrijven. Van 8 tot en met 15 september is er extra aandacht voor beperkte basisvaardigheden. Dat zijn lezen, schrijven, rekenen en omgaan met een computer of smartphone. Taalpunt, Facet en ZO!34 organiseren deze week samen de talkshow Taalpraat. Hierin schuiven verschillende gasten aan om te praten over taal op de werkvloer, taal in de zorg en hoe het is om laaggeletterd te zijn.
In de eerste aflevering zitten Marleen Herbers, coördinator van Taalpunt Coevorden, en Anouk Haddering, educatiemedewerker bij Facet, aan tafel. Samen bespreken zij het belang van (voor)lezen aan jonge kinderen, hoe Taalpunt mensen met taalachterstand helpt en welke projecten er zijn om gezinnen te ondersteunen.
Laaggeletterd
In Nederland zijn ongeveer 2,5 miljoen mensen laaggeletterd. Laaggeletterd zijn belemmert je kansen op werk, gezondheid en zelfstandigheid. Achterstand ontstaat vaak al op jonge leeftijd: tussen de 0 en 6 jaar.
Laaggeletterdheid betekent dat iemand moeite heeft met lezen, schrijven, rekenen of digitale zaken. Het betekent niet dat je helemaal niet kunt lezen of schrijven. Je kunt het wel, maar niet goed genoeg om alles in het dagelijks leven zelf te regelen.
Soms roept de term vragen op. Veel mensen denken: “Iedereen gaat toch naar school?” Maar het is niet zo simpel. Herbers legt uit: “Er zijn heel veel omstandigheden waardoor je die vaardigheid verliest. Laaggeletterd zijn, betekent niet analfabeet.” Een analfabeet kan helemaal niet lezen en schrijven.
Iemand die laaggeletterd is kan bijvoorbeeld wel een tekst lezen, maar de bedoeling of essentie niet begrijpen. Daardoor is het lastig om actie te ondernemen, terwijl dat soms juist wel nodig is. Voorbeelden uit het dagelijks leven zijn bijvoorbeeld een brief van de gemeente of huisarts niet helemaal begrijpen, moeite hebben met het lezen van ondertiteling of het invullen van een formulier, rekenproblemen bij geldzaken, zoals toeslagen, facturen of wisselgeld en vastlopen bij digitale stappen, zoals inloggen met DigiD, een OV-chipkaart opladen of online een afspraak maken. Kortom: laaggeletterdheid kan in veel gewone situaties voor stress en onzekerheid zorgen.
Week van Lezen en Schrijven
Herbers legt uit dat de Week van Lezen en Schrijven heel belangrijk is. In die week krijgt het thema extra veel aandacht. Toch houdt haar werk daar niet op. Zij zegt: “Wij ondersteunen mensen die moeite hebben met lezen en schrijven op een laagdrempelige manier.”
Bij Taalpunt kan iedereen terecht die beter wil leren lezen of schrijven. Samen wordt er gekeken: wat vind je lastig, wat wil je leren, en hoe kunnen wij helpen? Vervolgens wordt een plan op maat gemaakt.
Herbers benadrukt ook het belang van ouders: “We willen graag ouders van jonge kinderen bereiken door het belang van taal te benadrukken en vooral ook hoe leuk voorlezen kan zijn.” Ook Haddering sluit zich daarbij aan: “Al voordat een kindje geboren is, ben je al bezig met taal en wordt de basis gelegd en liefde voor verhalen gecreëerd.”
Voorlezen helpt kinderen enorm bij hun taalontwikkeling. Ze leren nieuwe woorden, krijgen meer gevoel voor taal en vinden lezen vaak leuker. Dat zorgt later weer voor een voorsprong op school en in de rest van hun leven.
VoorleesExpress
De VoorleesExpress is een project waarbij vrijwilligers gezinnen thuis bezoeken om kinderen voor te lezen. Zo vergroten zij samen de woordenschat, het leesplezier en de taalvaardigheid. Het geeft gezinnen een steuntje in de rug. Het doel is, zoals Haddering zegt: “Een fijne leescultuur in huis krijgen.”
Samen met de gezinnen wordt gekeken wat het beste werkt. Dat kan voorlezen zijn, maar ook verhalen vertellen, zingen of creatieve opdrachten doen.
Vrijwilligers zijn altijd welkom. Aanmelden kan via Facet of Taalpunt.
Op pad in prentenboekenland
Een ander project van Facet is ‘Op pad in prentenboekenland’. Dit nieuwe programma richt zich op basisscholen, vooral voor kleuters en hun ouders. Tijdens het programma wordt er samen gelezen, gespeeld en ontdekt hoe leuk prentenboeken zijn.
