Waar vind je de haalbare politieke standpunten? Zonder luchtfietserij.

Migratie (strenger, sneller, beter integreren)

VVD NSC CDA JA21 PVV/FvD (maar hun radicale migratieplafonds en verboden vallen af → wél realistisch is strengere aanpak en snellere procedures).

Klimaat (realistisch beleid, verduurzaming in stappen)

D66 GL-PvdA ChristenUnie VVD (gematigd) CDA (betaalbaar en geleidelijk) NSC (praktisch en haalbaar).

Zorg & onderwijs (meer investeringen, betere toegankelijkheid)

GL-PvdA SP D66 ChristenUnie CDA NSC VVD (meer vanuit arbeidsmarkt & capaciteit).

Lage en middeninkomens steunen (minimumloon, lastenverlichting)

SP GL-PvdA ChristenUnie NSC CDA (meer via gezinnen en mantelzorg). VVD (eerder via belastingverlaging en werk).

Bestuurscultuur & transparantie

NSC (kernpunt van hun identiteit). D66 (democratische vernieuwing, al gematigder). ChristenUnie (bestuurlijke betrouwbaarheid). CDA (meer nadruk op gemeenschap en lokale kracht).

Veiligheid & justitie

VVD (strenge lijn, extra capaciteit politie/justitie). PVV/JA21 (streng, vooral gericht op criminaliteit en orde). CDA (veiligheid in combinatie met gemeenschapszorg). NSC (meer vertrouwen in rechtsstaat, aanpak ondermijning).

Mantelzorg, gezin & gemeenschapszorg

CDA ChristenUnie NSC GL-PvdA (meer vanuit sociale zekerheid).

Europa (blijven meedoen, meer invloed)

D66 (sterk pro-EU). GL-PvdA (pro-EU, vergroening). CDA (constructief, met behoud nationale waarden). VVD (pragmatisch, zakelijk, behoud eigen invloed). NSC (kritisch maar niet anti-EU).

Conclusie

Voor sociale zorg, onderwijs en inkomenssteun → GL-PvdA, SP, ChristenUnie, NSC. Voor strengere migratie en veiligheid → VVD, NSC, CDA, JA21. Voor realistisch klimaatbeleid → D66, GL-PvdA, CDA, ChristenUnie, VVD, NSC. Voor bestuurlijke betrouwbaarheid → NSC, ChristenUnie, D66, CDA. Voor EU-samenwerking → D66, GL-PvdA, CDA, VVD, NSC.

Samengevat:

Zoek je sociale bescherming en vergroening → GL-PvdA, SP, ChristenUnie. Zoek je orde, migratiebeheersing en economie → VVD, NSC, CDA, JA21. Zoek je bestuurlijke vernieuwing en bruggenbouw → NSC, ChristenUnie, D66.

Eind conclusie

De meest realistische samenwerkingen voor een volgend kabinet liggen rond:

Centrum-rechts: VVD – NSC – CDA – (JA21 of ChristenUnie). Centrum-links: GL-PvdA – D66 – NSC – CDA (of CU). Breed middenkabinet: VVD – NSC – CDA – D66/GL-PvdA.

Het Rode Potloodje wordt geschreven door Jan Veenstra.

In deze serie columns schrijft Veenstra in aanloop naar de verkiezingen over de politieke partijen. Hij geeft geen stemadvies, maar vertelt alleen wat hij ervan vindt, met een vleugje humor. Afhankelijk van het politieke aanbod verschijnt de column meerdere keren per week.

Lees hier zijn vorige columns.