De ondergrondse speurtocht naar een loden doodskist onder de Zweeler Kerk, was illegaal. Dat zegt de provincie Drenthe, die hiervan melding heeft gedaan bij de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed. Een amateurarcheoloog en het kerkbestuur hoopten hier het graf van een vroegmiddeleeuwse priesteres te ontdekken.

"Er is contact geweest tussen de provinciaal archeoloog en de initatiefnemer van de zoektocht", vertelt een woordvoerder van de provincie. "Daarbij is aangegeven dat er met een metaaldetector mocht worden gezocht, maar graven was absoluut verboden. Deze kerk is een Rijksmonument. Voor onderzoek heb je een vergunning nodig en mag alleen worden gedaan door gecertificeerde instellingen."

Loden doodskist

Amateurhistoricus Willy Berends was ervan overtuigd dat er een bijzonder graf onder de kerk ligt, nadat hij jaren geleden een column van Daniël Lohues las. In 1929 werd volgens hem een oude altaarsteen in de grond van de kerk gevonden. Deze staat tegenwoordig voor de kerk, zei Berends eerder tegen RTV Drenthe. Daarnaast zou destijds ook een loden doodskist zijn gevonden. Ze spelen een hoofdrol in zijn boek De Laatste Stam - Burgers van Twente.

In eerste instantie doet Berends niets met de informatie, maar nadat hij over een loden doodskist hoort die bij rioolwerkzaamheden in Nijmegen opduikt, begint het te kriebelen. De amateurhistoricus neemt contact op met het kerkbestuur, dat besluit om mee te werken aan een onderzoek.

In het geheim wordt met dieptemeters, metaaldetectors en een paar scheppen onderzoek gedaan in de kerk, tot twee en een halve meter diepte. Op vier plekken wordt gezocht, maar de kist worden niet gevonden. "Nou ja, geheim", dat valt volgens Berends een beetje. "Er waren zo'n 25 mensen van op de hoogte. Het is een periode van vijf jaar geweest, waarbij we als we nieuwe aanwijzingen kregen verder gingen zoeken."

Schade

Dat graven was dus ten strengste verboden. "Er is een overtreding begaan en daarvan hebben we een melding gedaan. Dat is onze rol", zegt de woordvoerder van de provincie. De inspectie neemt deze zaak nu over en gaat onderzoek doen.

"Zij gaan bepalen of er iets beschadigd is aan de kerk. In elk geval is er door de graafwerkzaamheden schade ontstaan aan het bodemarchief", aldus de woordvoerder. "Wij wachten het onderzoek af en dan gaan we kijken of er vervolgstappen komen."

'Geschrokken'

"Ik ben hier wel een beetje van geschrokken", reageert Berends op de melding van de provincie Drenthe. "Als ik dit van te voren had geweten, dan had ik dit niet in mijn boek gezet. Maar eerlijk, ik heb nooit de indruk gehad dat we iets deden dat echt niet mocht."

"Die vloer van de kerk is nog geen honderd jaar oud. Ik dacht dat het geen onderdeel van het Rijksmonument was. Bovendien wisten we wat er onder de vloer zat. Dus er is geen sprake van verstoring van iets", vervolgt Berends. "Ik begrijp ook dat de provincie ook niet anders kan, die moest ook reageren. Dat is vervelend, vooral voor de mensen in Zweeloo."

De amateurhistoricus wimpelt verantwoordelijkheid af. "Ik voel me medeplichtig, want we hebben gezamenlijk gegraven. Maar ik heb geen verantwoordelijkheid over die kerk."

Ook kerkrentmeester Gilbert Mulder van de Zweeler Kerk heeft geen spijt van de zoektocht onder zijn kerk. "Ik heb nog niets van de provincie gehoord. Maar we moeten het niet groter maken dan het is. In Zweeloo hebben we iets bijzonders, een mooie kerk en wat geheimen. Die geheimen zijn er nu nog steeds. Wij hebben er naar gezocht en geen antwoorden daarop gevonden. Daarmee houdt het voor mij op. Dit blijft het geheim van Zweeloo."