De twee gemeenten van Zuidoost-Drenthe hebben een gedeelde uitdaging: hoe houd je wonen betaalbaar, bereikbaar én passend in een tijd van vergrijzing, woningnood en financiële krapte? Wethouders Albert-Jan Jakobs (Emmen) en Steven Stegen (Coevorden) gingen met elkaar in gesprek in &NU over groei, tekorten en de noodzaak van slim, toekomstgericht bouwen.

Groeiplannen met een prijskaartje

De kaderbrief van gemeente Emmen in het kort: de gemeente wil meer inwoners, woningen, werk en betere bereikbaarheid. Dit zou moeten zorgen voor een leefbare, aantrekkelijke gemeente.

“In de kaderbrief geven we de kaders mee waarin het college ziet hoe de begroting eruit moet gaan zien”, legt Jakobs uit. Uit de kaderbrief bleek dat Emmen flink wil doorgroeien: 120.000 inwoners in 2040. Maar vanwege een dreigend tekort aan geld, moeten er scherpe keuzes gemaakt worden. Er dreigt een tekort van 9 miljoen in 2026 en dat kan oplopen tot 11 miljoen in 2029. De raad is het eens over veel thema’s, vooral woningbouw, maar verschilt in hoe dat moet gebeuren en wie wat moet betalen.

Na de bespreking van de kaderbrief werden door de verschillende partijen 27 moties - dus officiële voorstellen waarmee de raadsleden iets willen aangeven, oproepen of veranderen - ingediend. “De verschillende moties krijgen een onderdeel in het programmacontract.” Een programmacontract in de gemeenteraad is een soort afspraak tussen de gemeenteraad en het college over wat ze samen willen bereiken, hoe ze dit gaan doen en waar ze zich met elkaar aan gaan houden. Jakobs wil de woningcorporaties meenemen in de plannen en samen te werken.

“Na het zomerreces gaat de gemeente een woningmarktonderzoek doen en dan gaan we programmatisch werken.” Programmatisch werken betekent dat je samenwerkt aan één duidelijk doel, waarbij je verschillende projecten, mensen en organisaties bij elkaar brengt. Je pakt het dus als geheel aan, in plaats van dat iedereen zijn eigen ding doet. Mensen uit de gemeente willen namelijk graag in hun dorpen blijven wonen.

'Slim bouwen voor jong en oud''

Hoe combineer je een ouder wordende bevolking met de wens om te groeien als gemeente? Volgens Stegen moet er dus rekening gehouden worden bij de bouw met veranderende levensfasen van bewoners. “Er is een vergrijzing, maar tegelijkertijd hebben we een groeiambitie, dus het is een kwestie van het vinden van de juiste balans.” Een oplossing hiervoor zou bijvoorbeeld ‘slim bouwen’ zijn, volgens Jakobs, “denk bijvoorbeeld aan een duo-woning of een duplexwoning, waarin je snel kunt verkleinen, maar ook vergroten.” Een duo-woning is eigenlijk twee huizen in één gebouw en een duplexwoning is één huis, verdeeld in twee zelfstandige woningen, vaak een benedenwoning en een bovenwoning. Volgens Jakobs is het goed om in te spelen op de trends van de woningmarkt.

Stegen beaamt dit:”Zo kun je bijvoorbeeld bij het bouwen van woningen al rekening houden met de toekomst, denk bijvoorbeeld aan brede deuren, brede gangen, want daar kun je met de kinderwagen door, maar ook met de rollator.” Op deze manier proberen zowel de gemeente Coevorden, als de gemeente Emmen levensloopbestendige woningen te bouwen.

Mismatch op de woningmarkt: veel huizen, weinig mensen

Volgens cijfers van het CBS is in 2040 1 op de 3 inwoners ouder dan 65. Stegen vertelt: ”We zien dat veel ouderen vastzitten in hun bestaande woning; ze willen wel iets anders, maar weten niet goed hoe of wat.” Volgens hem is daar nog wel wat winst te behalen. Een andere ontwikkeling is ‘verdunning’, dit betekent dat de gezinssamenstelling steeds kleiner wordt, bijvoorbeeld door alleenstaanden of mensen die met twee personen wonen. “Van oudsher hebben we relatief veel eengezinswoningen, dus dit komt niet overeen met de vraag en daardoor hebben we een mismatch.” Een oplossing hiervoor zou het bouwen van huizen geschikt voor enkele personen zijn. Wel wordt bouwen steeds duurder, dus het is nog wel lastig om alles rond te breien.

Niet alleen ouderen zoeken woningen, juist ook jongeren zijn hard op zoek naar woningen. Volgens Jakobs is het slim bouwen de oplossing voor zowel ouderen als jongeren.

Woningnood aanpakken met beperkte middelen

De kaderbrief van gemeente Coevorden in het kort: De gemeente Coevorden moet het de komende jaren zuinig aan doen. Er is minder geld beschikbaar en in 2029 dreigt een tekort van ruim drie ton. De jeugdzorg kost veel, maar het Rijk helpt daar tijdelijk nog wat bij. “Dit loopt hartstikke mooi op schema”, aldus Stegen, “toch voelen en ervaren mensen in hun dagelijks leven wel degelijk die woningnood.”

Het plan voor de toekomst is daarom het afmaken van lopende projecten en geen nieuwe plannen. Grote besluiten (zoals over nieuwe schoolgebouwen) worden uitgesteld tot na de verkiezingen van 2026. “Ook in Coevorden is wonen een van de belangrijkste thema’s”, vertelt Stegen, “daar zit de gemeenteraad echt bovenop.”

Samen met Domesta heeft de gemeente van Coevorden al mooie dingen kunnen doen, vertelt Stegen, “denk bijvoorbeeld aan het flexwonen project dat het landelijk nieuws heeft gehaald

Flexwonen biedt een snelle en tijdelijke oplossing voor de woningnood, waarbij flexhuizen, zoals studio’s, appartementen en grondgebonden woningen, op een andere locatie geplaatst kunnen worden. Starters, spoedzoekers, statushouders, gezinnen en 55-plussers. Inwoners van Coevorden krijgen voorrang. “Hier is heel veel vraag naar, het is natuurlijk een druppel op een gloeiende plaat, maar daarmee laten we zien dat we de tekorten serieus nemen”, legt Stegen uit. Kinderen kunnen bijvoorbeeld ook zo’n flexwoning op het erf van hun ouders zetten.

Potjes in de gemeentes

In de gemeente Coevorden is er ook nog een mogelijkheid om een starterslening te krijgen, “maar deze gaat ontzettend hard, we verwachten dat de kas na de zomer leeg is.” Met 40 aanvragen, kwamen er veel meer aanvragen binnen dan gedacht.

Ook in gemeente Emmen is er een potje voor startersleningen en daarnaast is er ook een budget om je woning te verduurzamen. “Dus wil je verduurzamen, klop vooral aan bij de gemeente, want het volkshuisvestingsfonds en de subsidies die daarin zitten, zijn nog behoorlijk aanwezig.” Ten slotte benadrukt de wethouder dat de gemeente in gesprek is met aannemers die huizen gaan bouwen met een maximumprijs van drie ton en energielabel A hebben.

Bekijk hier:

Kijk terug

De aflevering van &NU is opnieuw te zien op donderdag 26 juni rond 19.20 uur, direct na het NOS Journaal in makkelijke taal. Volledige uitzending gemist? Kijk de uitzending hieronder terug.

Lees hier meer over de bespreking van de kaderbrief in Coevorden en lees hier meer over de bespreking van de kaderbrief van gemeente Emmen.