Op 29 oktober zijn nieuwe verkiezingen aangekondigd, vanwege de val van het Schoof-kabinet. In &NU, dat op 19 juni werd uitgezonden, ging Melissa Luisman in gesprek met de burgemeester van Coevorden, Renze Bergsma, en ZO!34-journalist en politiek verslaggever René Posthuma om te praten over de val van het kabinet en de invloed hiervan op de regio. Zo zijn er zorgen over de Nedersaksenlijn en vragen zij zich af of de politiek nog wel vertrouwen wekt.

Val van het kabinet

Op 3 juni werd het Schoof-kabinet demissionair, dit betekent letterlijk ‘aftredend, maar nog tijdelijk in functie.’ In de politiek houdt dit in dat een gevallen kabinet alleen nog de zaken afhandelt die nog lopen, zoals begrotingen en het dagelijks bestuur. Er worden geen nieuwe, grote besluiten meer genomen. Dat blijft liggen voor het nieuwe kabinet. Het kabinet is technisch gezien nog wel aan het werk, maar heeft minder macht en invloed. Op 3 juni stapte de PVV uit de coalitie, een samenwerking van twee of meer politieke partijen die samen een regering vormen, en hierdoor viel het kabinet. PVV-leider Geert Wilders eiste een veel strenger asiel‑ en migratiebeleid dan eerder afgesproken in het hoofdlijnenakkoord. De VVD NSC en BBB stemden niet direct in met deze eis, vervolgens trok Wilders zijn ministers terug en hiermee verloor de coalitie de meerderheid. Het kabinet blijft functioneren als demissionair kabinet tot de vervroegde verkiezingen op 29 oktober 2025.

Bergsma pleit voor samenwerking

Bergsma had eigenlijk best een positief gevoel bij de val: "Er was wel heel veel gedoe en dat doet geen goed aan resultaten of geloofwaardige politiek.” De kabinetsval zorgde wel voor zorgen, zo dacht de burgemeester bijvoorbeeld aan de gemeentelijke financiën en de Nedersaksenlijn, maar ook bijvoorbeeld aan programma’s waar de gemeente mee bezig is. Bergsma vindt de val dubbel en hoort dit ook terug van mensen uit de gemeente Coevorden. Volgens hem is het dan ook goed dat de knoop snel is doorgehakt, ‘omdat dit kabinet toch niet veel meters ging maken’. Daarnaast werkten de kabinetsleden te veel op hun eigen eilandje en zou hij liever een ‘krachtige samenwerking binnen politieke partijen’ zien.

Nieuw kabinet

Bergsma hoopt op een nieuw kabinet dat zich richt op gemeenschappelijke doelen en niet op verschillen. Wel denkt hij dat het volgende kabinet tegen dezelfde problemen op gaat lopen: “Een nieuw kabinet heeft ook niet zomaar dat stikstofdossier opgelost en die asielinstroom zomaar teruggedraaid.” Zijn advies voor het nieuwe kabinet is: “Beloof niet te veel en wees eerlijk naar de kiezer.”

Vertrouwen in de politiek?

Posthuma sprak even na de val van het kabinet met Klaas Bosma van de PVV Emmen die aangaf op persoonlijk vlak niet achter de beslissing van Wilders te staan. Met deze woorden was Bosma een van de weinigen die kritiek uitte. Ook sprak hij met Patrick de Jonge van VVD Emmen, die de val betreurt en liever oplossingen gezien had. Volgens Posthuma is het vertrouwen in de politiek niet hoog. Dit komt doordat het twee jaar geleden bij de stemmingen bijna een jaar geduurd heeft voordat er een kabinet was en vervolgens is het binnen een jaar ook alweer weg. “Een dag na de val werd het verantwoordingsdebat al snel een verkapt verkiezingsdebat,” en volgens de journalist zitten burgers daar niet op te wachten: “mensen willen een oplossing zien.”

Nedersaksenlijn

Volgens Bergsma verbindt een Nedersaksenlijn de regio’s met elkaar. “Het betekent een kans voor groei in de regio en investeren in brede welvaart.” Die verbinding is goed voor het onderwijs, de economie en het openbaar vervoer. Momenteel is er nog een tekort van 1,9 miljard voor de Nedersaksenlijn. Desalniettemin is Bergsma vol vertrouwen dat het treinspoor er komt: “Ik heb vertrouwen dat een volgend kabinet ervoor gaat zorgen dat die centen er gaan komen.”

Posthuma is wat minder optimistisch, zo verwijst hij naar de Lelylijn in Friesland, een geplande spoorlijn tussen Groningen en Lelystad die dwars door Friesland loopt. Het doel van dit spoor is een snellere treinverbinding tussen het noorden van het land (Friesland en Groningen) en de Randstad. Ook zou het moeten zorgen voor kortere reistijden, minder files en een betere bereikbaarheid van Noord-Nederland. Zo’n 3,4 miljard van die geplande lijn gaat naar de Nedersaksenlijn, staat in de Voorjaarsnota en Posthuma vreest dat dat geld eventueel tijdens de verkiezingen weer een rol gaat spelen en het dan eventueel weer terug moet.

Huurbevriezing van de baan

Huren kunnen vanaf 1 juli weer stijgen, omdat met de val van het kabinet de huurbevriezing van de baan is. Volgens Bergsma is het ook weer van belang dat gekeken wordt naar de lange termijn en moet er oog zijn voor de armoedeproblematiek die heerst in de regio. Posthuma beaamt dat het met name voor mensen die het minst verdienen zorgelijk is, omdat het leven al duurder is geworden en de huren nu ook kunnen stijgen. De Voorjaarsnota is volgens hem vrij snel - binnen 24 uur - bedacht en nooit uitgewerkt of uitgerekend.

Kijk terug

De aflevering van &NU is opnieuw te zien op donderdag 26 juni rond 19.20 uur, direct na het NOS Journaal in makkelijke taal. Volledige uitzending gemist? Kijk de uitzending hieronder terug.