In de mistige nevelen van het Drentse verleden doemt een naam op die menigeen heeft gefascineerd: de kapel van Hulsvoort. Dit heiligdom, waarvan de exacte locatie door de eeuwen heen verloren is gegaan, speelde een cruciale rol in de geschiedenis van Drenthe. Het was niet zomaar een religieus centrum, maar een plek waar bestuur, rechtspraak en traditie samenkwamen.

De heilige kapel

De kapel werd beschouwd als een buitengewoon heilige plaats, een centrum van geloof en ceremonie. Hier begroetten de Drenten hun bisschop van Utrecht wanneer hij Drenthe voor het eerst betrad. Deze huldiging was meer dan een formeel gebaar; het bevestigde de eeuwenoude privilegiën die de Drenten van hun landsheer verwachtten te behouden. De ceremonie ging vaak gepaard met feestelijkheden en giften van de bisschop, zoals blijkt uit de overlevering van 1402, toen de laatste Heer van Coevorden, Reynold, afstand moest doen van zijn rechten. De bisschop trakteerde de aanwezigen op twaalf amen bier – een royale geste die de overgang van macht verzachtte.

Rechtspraak en executies

Maar niet iedereen kwam naar Hulsvoort voor vreugdevolle bijeenkomsten. De kapel en haar omgeving dienden ook als een plaats van rechtspraak en executie. Misdadigers, of zij die voor misdadigers werden aangezien, vonden hier hun einde aan de galg. De nabijheid van een kerkhof wijst erop dat menig veroordeelde hier ook zijn laatste rustplaats vond. Dit recht op eigen rechtspraak, toegekend door bisschop Jan van Diest in 1328, maakte het mogelijk om buiten Coevorden, waar het Sallandse recht gold, te vonnissen.

De ondergang van Hulsvoort

Volgens de 17e-eeuwse predikant Johan Picardt beleefde de kapel haar hoogtijdagen rond 1460, maar zou zij in de vroege 16e eeuw tijdens de Gelderse oorlogen zijn verwoest. Later onderzoek wijst echter uit dat de kapel pas rond 1595 werd gesloopt. In een tijd waarin Coevorden zwaar geleden had onder de strijd tegen de Spanjaarden, werden de bakstenen van de kapel hergebruikt voor de wederopbouw van de stad. Commandeur Krijn de Blauw meldde destijds dat de bevolking noodgedwongen hutten bouwde en de kapel als bouwmateriaal diende.

De zoektocht naar de kapel

De exacte locatie van de kapel blijft een raadsel. Overleveringen situeren haar ergens ten oosten van de R.K.-begraafplaats tussen Coevorden en Dalen. Sommige theorieën wijzen naar het laaggelegen gebied van de Holvert, dat in oude documenten wordt aangeduid als Holfort of Holvoorde – namen die overeenkomsten vertonen met Hulsvoort. Dit gebied was in de Middeleeuwen een moerassige vlakte, waardoor de kapel bij hoog water moeilijk bereikbaar was. Oude rekeningen vermelden dat veroordeelden soms per schuit naar hun executie werden gebracht.

Ondanks deze aanwijzingen is de precieze locatie nog altijd onbekend. De grens tussen Coevorden en Dalen, waar Hulsvoort vermoedelijk lag, is door de eeuwen heen verschoven, wat de zoektocht bemoeilijkt. Hoewel oude kaarten en archiefstukken ons hints geven, lijkt de kapel van Hulsvoort voor altijd verloren in de nevelen van de tijd. Toch blijft zij voortleven in de verhalen en legendes van Drenthe, als een herinnering aan een tijd waarin geloof, macht en recht onlosmakelijk met elkaar verbonden waren.

Lees hier meer: Jan levert je historische streken

Mystieke Verhalen van Zuidoost-Drenthe

Een Reis Door de Tijd. De geschiedenis van Zuidoost-Drenthe reikt ver terug in de tijd. Jan Veenstra uit Coevorden neemt je mee naar de oorsprong van deze regio, waar sporen van prehistorische nederzettingen en oude rituelen nog steeds voelbaar zijn. Van hunebedden tot grafheuvels, elke plek vertelt een verhaal dat weerspiegelt in de ziel van dit land. Elke woensdag lees je op zo34.nl een stukje uit de geschiedenis maar op zijn website vind je nog veel meer!