Elke woensdagavond om 21.40 uur leest Gert-Jan in het programma De Avond Van de column Lieve Isabel voor. Deze wordt iedere week geschreven door zijn moeder, die schrijft onder de naam Mamalie.

Lieve Isabel

Elk jaar in de eerste week van mei zijn we aan het herdenken.

Op 4 mei de doden van de tweede wereldoorlog en 5 mei onze bevrijding. Het zou dit jaar groots gevierd worden omdat het al 75 jaar geleden is dat Nederland bevrijd werd!

Dat feest ging niet door. Althans niet zoals het gepland was. Er stonden veel festivals overal in den lande op het programma. En allerlei andere festiviteiten. Alles afgelast. Een bevrijdingsdag vieren zonder vrijheid. Immers, we kunnen niet gaan en staan waar we willen.

Er zijn sommigen die deze vrijheidsinperking vergelijken met de oorlog. Dat is dan ook meteen het enige punt wat een fractie overeenkomt met wat oorlog is. Voor de rest is het onzin. Oorlog is verschrikkelijk.

Ik las en zag weer diverse verhalen deze week langskomen. Zo schrijnend. Zo gruwelijk. Zo ongelooflijk wat de ene mens de ander kan aandoen. Ik denk dan: Hoe kan je? Hoe durf je? Hoe lukte het jou ’s avonds normaal te gaan slapen als je overdag honderden onschuldige mensen de gaskamer indreef en daarna de deur op slot draaide? Wetende dat ze binnen een half uur een verschrikkelijke dood sterven daarbinnen? En dat je dat morgen wéér gaat doen? En overmorgen?

Hoe kan je dat? Hoe afschuwelijk! Die naakte moeders met hun eveneens blote kinderen, huilend op hun arm, die je gewoon de gaskamer binnenduwt. Ook de vaders, de grootouders, de vriendjes, de vriendinnetjes, de buren. Je duwt ze allemaal de dood in. Een tergend langzame vreselijke onverdiende dood.

En ze hadden jou niks misdaan. Toch deed je het. Al die kinderen, die baby’s, die kleuters. Ook die grotere kinderen, die beven en rillen van angst omdat ze heel goed beseffen dat dit fout gaat en bang hun moeders vragen: Mam, wat gaat er gebeuren? En mama zegt: Ik weet het niet, kind...

En welke hartverscheurende taferelen hebben zich nog meer afgespeeld? We zullen het niet weten. En ook niet voelen: die diepe allesoverheersende angst. Honger. Kou. Pijn. Intens verdriet.

Herdenken is goed.

En dan tot de slotsom komen dat dit nooit, nóóit meer mag gebeuren.

Dit was geen vrolijk verhaal, Isabel. Het is niet anders, of beter gezegd het wás niet anders. Als we beseffen hoe erg de oorlog was, gaan we onze vrijheid nog meer liefhebben.

Hartelijke groeten