Een portret van iemand maken zonder dat er van die persoon ook maar een beeld, tekening of foto bestaat. Die taak is weggelegd voor kunstenaar Diane Brodie.

Zij heeft een portret gemaakt van Mijndert van der Thijnen, voor de expositie Helden van Coevorden in het Stedelijk Museum Coevorden. Vandaag wordt het werk onthuld, en de expositie geopend.

"Er zitten uren aan onderzoek in", vertelt de kunstenaar uit het Groningse Blauwestad. "Aan de hand van geschreven materiaal begin je je in te leven in de persoon. Dat zijn geschreven journaals, maar er zijn ook boeken over hem uitgekomen. Daarnaast zijn er natuurlijk wel beelden bekend hoe mensen leefden in die periode, hoe ze eruit zagen. En er zijn portretten uit die tijd van andere mensen. Daarop zie je hoe ze zich kleedden. En er komt een beetje fantasie bij kijken. Het kan niet anders."

Bevrijders van Coevorden

Het Stedelijk Museum Coevorden zet de schijnwerpers op Mijndert van der Thijnen en Carl von Rabenhaupt. De twee maakten een plan om Coevorden uit handen van de bisschop van Münster te krijgen. Het is op 28 december precies 350 jaar geleden dat Coevorden werd bevrijd. De twee worden als de belangrijkste mensen van Coevorden gezien.

In een expositie die tot eind september is te zien in het museum, zijn meerdere werken over de twee te bewonderen. Zo is er een dagboek van Van der Thijnen en zijn er verschillende portretten van Von Rabenhaupt te zien. En het portret van Van der Thijnen door Brodie wordt onthuld.

Begraven in de kerk

"Hij was een schoolmeester en koster", vertelt Rik Klaucke, directeur van het museum in Coevorden, over Van der Thijnen. "Von Rabenhaupt is groots begraven in de kerk. Van der Thijnen is ook begraven in de Hervormde Kerk, maar dat is heel bescheiden gebeurd. Hij was geen man van adel. Van zichzelf was hij ook al bescheiden. Daarom zal er geen portret van deze man zijn gemaakt."

Het is dan ook geen toeval dat de expositie geopend wordt in de Hervormde Kerk. Vanuit de kerk wordt er gewandeld naar het museum, waar het portret van Van der Thijnen wordt onthuld.

Von Rabenhaupt was legercommandant, Van der Thijnen was schoolmeester en koster. Samen met een leger van 1500 man vielen ze in december 1672 Coevorden aan, met de bevrijding als doel. Eens in de vijftig jaar wordt deze bevrijding herdacht, dit jaar is dat 350 jaar geleden.

Directeur Klaucke vertelt vol trots over de portretten van de legercommandant die in het museum te bezichtigen zijn. Een is uitgeleend door een adellijke familie in Duitsland die in het landhuis woont, waar ook Von Rabenhaupt verbleef. "Dit portret uit 1676 is nog niet eerder tentoongesteld."

En daarnaast is er dus voor het eerst een portret te zien van Van der Thijnen, overleden op 17 februari 1707. "Er is een keer een schilderij met hem erop gemaakt", weet Klaucke. "Dat is een schilderij uit de negentiende eeuw, van Allebé. Op dat schilderij is de verovering in 1672 te zien. Daarop staan een heleboel personen, ook Van der Thijnen. Maar, het is geen portret. En dat schilderij draait niet om Van der Thijnen. Dat gaat over de verovering." Dit schilderij is overigens ook te zien tijdens de tentoonstelling.

Symboliek

Dat Diane Brodie het portret mag maken van Van der Thijnen is niet zomaar. Kunstenaars werden door het museum gevraagd om een schets te maken. Uit de inzendingen is de schets van Brodie gekozen, waarna zij dus het 'echte portret' mag maken. "We waren onder de indruk dat het niet alleen maar een portret was", zegt Klaucke. "Er zat ook heel veel symboliek in. De juiste symboliek uit die tijd."

Brodie weet wel waar het over gaat. Ze vertelt over de letters A, B en C die ze heeft verwerkt in het portret. "Die verwijzen naar de schoolmeester die hij was", zegt ze. "Ook de achtergrond is belangrijk", zegt ze over het portret. "Daar heb ik nog allemaal karakteristieken in verwerkt." Zo komen ook de ster van Coevorden en zijn dagboek terug in het werk.

"Je geeft hem nu echt een gezicht", zegt Brodie, die het eervol vindt dat ze is gekozen om het portret te maken. "Dit is een heel bijzondere opdracht. Het is echt een uitdaging. Het moet natuurlijk wel allemaal kloppen wat je schildert. De feiten moeten goed zijn. Maar je ontkomt er niet aan om er ook fantasie in te leggen."

De nodige inspiratie heeft ze niet alleen uit haar onderzoek en de andere portretten van die tijd gehaald. "Ik heb daar een heel goed model voor." Ze laat een kleine stilte vallen. "Mijn man."

Gezicht

Het werk krijgt een permanente plek in het museum. De eerste gasten hebben het al gezien, vertelt Klaucke. "Toen we het een paar dagen geleden ophingen, zagen al een paar mensen het werk. Wat we terugkregen was dat mensen echt dachten dat het een oud klassiek werk is. Dat geeft aan hoe goed het is gelukt. Maar het is toch echt een modern werk."

Het blijft waarschijnlijk niet alleen bij het portret. De directeur van het museum vertelt dat er gesprekken lopen met de gemeente om het portret ook in andere werken te laten terugkomen. Het hele jaar in Coevorden staat in het teken van de bevrijding. Vanuit het museum hebben alle basisschoolleerlingen in Coevorden les gehad over Van der Thijnen. Er komt een boek uit, theaterproducties staan op het programma, tijdens de Garnizoensdagen wordt de slag nagespeeld en de lijst blijft nog wel even doorgaan.

"Dit is het enige portret dat er is van Van der Thijnen", concludeert Klaucke. "Het lijkt mij logisch als we dit gezicht overal laten terugkomen als het over hem en de bevrijding gaat." Brodie: "Het is toch een bijzonder stukje geschiedenis dat je mag maken. Ik heb er met veel plezier aan gewerkt."